Medicijnen in de klas, wat te doen?
Wat te doen als een leerling zich niet lekker voelt? Even liggen, naar huis of een pijnstiller? En andere medische zaken? Afspraken hierover verdienen een plek op de mr-agenda.
De conciërge op de middelbare school die nog nooit een paracetamol of andere pijnstiller heeft uitgedeeld, moeten we met een lantaarntje zoeken. Menig basisschoolleerkracht heeft weleens ingeschat of een hangerig kind koorts heeft, en eventueel een oorthermometer gepakt om het zeker te weten.
Maar wat bij eigen kroost of de buurkinderen vanzelf spreekt, is dat nog niet op school. Van de ene actie rond de gezondheid van leerlingen kan de andere komen. Hoort het bij de taken van de leerkracht om bij te houden of een kind op tijd medicatie neemt, of de kleintjes daarbij te helpen?
“Ik had een aantal jaren geleden voor het eerst een leerling met suikerziekte in de klas”, zegt bovenbouwleerkracht Yvonne Vink uit Noord-Holland.
Een app op haar telefoon was gekoppeld aan de huidsensor van de leerling. “Telkens een seintje in je broekzak, contact maken, het beïnvloedt je lesgeven en de gang van zaken in de klas. Het was geruststellend dat de moeder kon meekijken met de meetwaardes, maar het was ook weleens lastig als de telefoon dan ging voor overleg.”
Een leerling die steeds op medicatie moet letten is snel afgeleid, zegt Vink: “Ik moet daar als professional mee om kunnen gaan, maar onderschat de impact niet.”
In de arbocatalogus voor het primair onderwijs staat een uitgebreide uitleg over de voetangels en klemmen van medicijnverstrekking en medisch handelen door leerkrachten. De kern van het advies: leerkrachten kunnen alleen vrijwillig een rol spelen. Wees terughoudend en houd altijd het achterhoofd dat leraren niet meer medische expertise hebben dan de gemiddelde Nederlander.
Op het bureau
De vraag om op te letten bij een medicatieschema komt nogal eens van ouders, die thuis merken dat pilletjes, pufjes of prikken er bij in schieten als het kind daar zelf verantwoordelijk voor is. Monique Out, teamleider en intern begeleider in Amsterdam, vertelt over een leerling met diabetes die zelf met een mobieltje het glucoseniveau in de gaten hield: “Er gebeurde nog veel meer met die telefoon. Dit jaar heeft een collega dat mobieltje op zijn bureau, moeder kan online meekijken naar de waardes. Als het kind iets moet eten, geeft de moeder dit door aan de leraar. Zo doe je als leerkracht veel, terwijl je niet in de rol van ziekenverzorger bent geklommen.”
Ja of nee zeggen tegen zulke zorgzaamheid is een individuele keuze, maar de school als organisatie heeft ook verplichtingen. Passend onderwijs betekent iets extra’s doen binnen het ondersteuningsprofiel. Daar kan iets in staan over medische handelingen waar de leerling en ouders op kunnen rekenen. “En dan wordt het een zaak voor de mr”, zegt beleidsadviseur medezeggenschap Marcel Koning van de AOb. “Want zulke ondersteuning staat in de schoolgids waar de ouders instemmingsrecht op hebben, en het speelt een rol in het werkreglement waar het instemmingsrecht bij de personeelsgeleding ligt.”
Dat reglement kan medische handelingen binnen school noemen, maar er moet ook in staan dat leerkrachten niet verplicht te zijn om verzoeken van ouders in te willigen.
Denk bij zulke verzoeken zeker ook aan de groep, zegt Out: “Medicijnen toedienen moet je niet willen als leerkracht in de hectiek van de dag. Wij zijn er om onderwijs te verzorgen, les te geven.” Ze benadrukt dat leerkrachten geen zorgprofessionals zijn. “Om passend onderwijs passend te krijgen moet je met elkaar in gesprek. Voor bijzondere vragen zoals het toedienen van sondevoeding zijn oplossingen, zoals de inzet van een wijkverpleegkundige.”
Vijf tips:
- Houd de informatie over leerlingen correct door ieder schooljaar huisarts, chronische ziektes en allergieën te noteren
- Leg de grenzen vast, maar geef ook aan wat voor ouders wel mogelijk is met externe ondersteuning als een kind bijvoorbeeld meerdere keren per dag een injectie of sondevoeding moet krijgen
- Zorg voor een ruimte waarin een zorgverlener kinderen kan helpen als dat nodig is
- Denk eraan dat de afspraken ook gelden op schoolreis, tijdens excursies en op het sportveld
- Medicijnen op voorraad horen in een aparte kast, niet in een bureaulade van de leerkracht
Gedetailleerde richtlijnen en suggesties staan in de Arbocatalogus po
