Wie verzacht de pijn van de benzineprijs?
Van een benzineprijs die afstevent op een recordhoogte van 2,50 euro per liter, krijgen ook in het onderwijs velen het benauwd. Elke dag komen er bij de Algemene Onderwijsbond verontruste mails binnen: kan de bond hier als-je-blieft wat aan doen?
Personeel dat moet pendelen tussen verschillende locaties, stagecoördinatoren die veel kilometers maken: autorijden loopt tegenwoordig aardig in de papieren. Veel mensen trekken bij de vakbond aan de bel. Wij moeten reizen voor ons werk, maar dit kost ons veel geld door de hoge benzineprijs. Doe er wat aan, is hun oproep. Om maar met de deur in huis te vallen: dat is ingewikkeld en gaat voorlopig niet centraal gebeuren. Hij snapt het probleem heel goed, zegt Herman Molleman, cao-onderhandelaar voortgezet onderwijs namens de AOb, maar dit onderwerp staat niet op de agenda bij de lopende cao-onderhandelingen. En de hoogte van de reiskostenvergoeding wordt in de cao geregeld.
Salaris en werkdruk
“Reiskosten zijn nu even booming. Maar de huidige cao-onderhandelingen gaan over andere, meer structurele onderwerpen: salaris en werkdruk, dat zijn natuurlijk de écht grote thema’s. Waar wil je over onderhandelen, dat moet je je wel afvragen natuurlijk. Met 100.000 werknemers in het voortgezet onderwijs gaat het bij verhoging van de reiskostenvergoeding, zelfs als je het hebt over een paar cent meer per kilometer, al snel over een substantieel bedrag. Vind je dat het belangrijkste om te regelen in de cao? En ten koste van welke andere arbeidsvoorwaarden dan? Want een verhoging van de reiskosten moet natuurlijk ergens anders uit worden betaald.”
De mr zou gebruik kunnen maken van het initiatiefrecht voor deze kwestie
Hij snapt de problemen met de benzineprijzen natuurlijk wel en adviseert iedereen: stap naar je school, je mr, je bestuur, naar de gemeente. Molleman: “Die kunnen vanuit de lumpsum of de reserves misschien best wat extra vrij maken, zodat je bijvoorbeeld tot de kerst 30 cent per kilometer krijgt. Er zijn natuurlijk regio’s in Nederland waar het openbaar vervoer geen alternatief is en personeel de auto wel móét gebruiken.”
Aanvullend regelen
Een werkgever kan zeker aanvullend iets regelen, zegt ook Marcel Koning, beleidsmedewerker medezeggenschap bij de AOb. “Als mr moet je er dan wel op letten dat er sprake is van gelijke behandeling. Een werkgever wil het extraatje misschien liever beperken tot bepaalde functiegroepen.”
De mr zou gebruik kunnen maken van het initiatiefrecht voor deze kwestie, zegt Koning. “Je kunt als mr een aanvullende vergoeding voorstellen met suggesties over de duur en omstandigheden waarin die moet gelden. Dan is het aan de werkgever om eventuele knelpunten aan te geven en met een voorstel te komen uit welke middelen zo’n extra vergoeding betaald zou kunnen worden.”
Tegemoetkoming in Amsterdam
Het lerarentekort kan natuurlijk een reden zijn om als werkgever op dit punt over de brug te komen: dat doet de gemeente Amsterdam bijvoorbeeld. Reiskosten zijn daar al snel een punt, omdat betaalbare woonruimte vinden in de hoofdstad zo goed als onmogelijk is. Dus is er een subsidieregeling tegemoetkoming reiskosten, die schoolbesturen bij de gemeente aan kunnen vragen voor hun personeel.
Molleman vindt het een gerechtvaardigde vraag om serieus naar de cao-paragraaf over reiskosten te kijken. Al vele jaren staat de vergoeding op 12 cent per kilometer, waarbij de eerste 8 km voor eigen rekening zijn. Omdat van de Belastingdienst 19 cent per kilometer belastingvrij mag worden vergoed, werken veel werkgevers in het onderwijs met een salderingsregeling. De 7 cent verschil komt dan netto terug bij de eindejaarsuitkering of ander extra loon, wat in het voordeel is van het personeel. Los van de actuele benzineprijs zijn de werkelijke kosten van het gebruik van een privéauto voor woon-werkverkeer veel hoger dan 19 cent per kilometer. Molleman: “Ook al vergoed je 30 cent, dan is het nog niet marktconform. Je moet mobiliteit nu ook breder beschouwen: we willen als samenleving mensen uit de auto krijgen, en in de trein of op de fiets.”
Elektrische fiets
Hij ziet een nieuwe reiskostenvergoeding niet snel tot stand komen, zegt Molleman, maar het kan wel. “Als bij de achterban breed de behoefte ontstaat om in de cao iets nieuws te regelen over de reiskostenregeling, moet je al dit soort zaken meenemen in een brede discussie. En je realiseren: de auto is tegenwoordig meer een sluitstuk dan een uitgangspunt. Je kunt als werkgever bijvoorbeeld ook de aankoop van een elektrische fiets financieel ondersteunen.”
Zoek een oplossing voor de benzinekosten nu eerst bij je eigen school, adviseert de cao-onderhandelaar. “Daar ligt de oplossing voor de korte termijn.” Horen afspraken over een reiskostenvergoeding dan überhaupt wel in de cao thuis? Molleman vindt van wel. “Er moet een bodem zijn, waar niemand over hoeft te onderhandelen met het bevoegd gezag. Maar als mr kan je daar nu best tijdelijk iets bovenop proberen te krijgen.”
