Werkdruk: past de baan nog bij de stress?
Omdat werkstress en sociale onveiligheid geen natuurverschijnsel zijn, krijgt de medezeggenschap de aanmoediging om daar dit najaar op te letten. Voor iedereen is er de aangevulde Arbocatalogus voortgezet onderwijs, bij veertig scholen komt de inspectie kijken.
De 300 miljoen euro die jaarlijks beschikbaar is gekomen voor verlichting van de werkdruk moet wel effect hebben, maar hoe krijgen scholen die verbetering van de arbeidsomstandigheden voor elkaar? Ze moeten iets doen, want de helft van het geld is bestemd voor collectieve maatregelen, per schoolbestuur door te voeren.
Het ministerie van Onderwijs ziet kansen door sociale veiligheid en werkdruk aan elkaar te koppelen, blijkt uit een brief die vorig jaar is verstuurd naar de Tweede Kamer. Extra instructies om in de jaarlijkse schoolmonitor ook te letten op de ervaren veiligheid bij personeel komen eraan. Maar op die regels hoeven scholen niet te wachten, staat in dezelfde brief.
Dat is een goed aanknopingspunt voor de mr, vindt AOb-adviseur medezeggenschap Marcel Koning, zeker nu er door de val van het kabinet weinig actie uit Den Haag te verwachten valt: “De mr kan altijd een initiatiefvoorstel doen om veiligheid van personeel op te nemen in het beleid rond arbeidsomstandigheden.” Zo’n voorstel op basis van artikel 6.2 van de Wet medezeggenschap op scholen komt verplicht op de agenda en de overlegpartner moet binnen drie maanden beargumenteerd en schriftelijk reageren.
Situatie uit balans
Koning ziet nog een aanleiding voor een evaluatie van de afspraken over arbeidsomstandigheden op school. De normen voor werkdruk en werkstress zijn namelijk onlangs in de Arbocatalogus aangescherpt. “Het ligt voor de hand dat de personeelsgeleding in de (g)mr zich afvraagt of de bestaande afspraken voldoen aan de acties die hierin beschreven zijn.”
Werkstress hoort niet gewoon te zijn. De Arbocatalogus ziet het als een symptoom van een situatie die uit balans is: eisen, inhoud en context van de baan passen niet bij de mogelijkheden van de werknemer om het werk goed uit te voeren. Zo’n situatie hoort de werkgever te voorkomen, of in elk geval het risico te beperken.
Dat begint met het opstellen van een overzicht van de risico’s op de eigen school, inclusief een plan van aanpak om de situatie te verbeteren. Externe ondersteuning ligt voor de hand, en de Arbocatalogus geeft wat suggesties. De personeelsgeleding van de medezeggenschapsraad hoort erbij als gesprekspartner en kenner van de situatie op de werkvloer. Op het plan van aanpak geldt instemmingsrecht.
Wat is er nieuw?
De norm voorkomen en beperken van werkstress in de Arbocatalogus voortgezet onderwijs is gebaseerd op wetgeving en de regels van de Arbeidsinspectie. Die bekijkt elke zes jaar of het document nog bij de tijd is. In het voortgezet onderwijs beheert arbeidsmarktplatform Voion de catalogus.
Nieuw in de huidige versie is de preciezere beschrijving van wat de werkgever en de werknemer moeten doen om veilig en vitaal werken haalbaar te maken. Dat begint met uitleg en voorlichting over de risico’s van werkstress. Ook is het de bedoeling dat personeelsleden periodiek deelnemen aan medewerkerstevredenheidsonderzoek om na te gaan of het werk risico’s oplevert voor de gezondheid.
Papier is geduldig? Niet als het aan de Nederlandse Arbeidsinspectie ligt. Die komt dit jaar ongeveer veertig scholen in het voortgezet onderwijs inspecteren. De inspectie wil dan weten welke risico’s scholen hebben vastgesteld en wat werkgevers doen om de ervaren werkdruk van docenten structureel te verminderen. De Arbeidsinspectie verwacht met dit veldwerk ook te weten te komen welke maatregelen positief resultaat hebben en hoopt die bevindingen dan als voorbeeld beschikbaar te stellen aan andere scholen.
“Ook dan kan de medezeggenschap weer het initiatief nemen om dit onderwerp te bespreken”, zegt Marcel Koning. “Gezonde en veilige werkomstandigheden zijn essentieel om goed onderwijs te kunnen geven.”
Lees meer over werkstress in de Arbocatalogus vo:
https://www.arbocatalogus-vo.nl/psychosociale-arbeidsbelasting-psa/werkdruk-en-werkstress/
