Vergelijk je school op benchmarkpovo

Tekst Anka van Voorthuijsen - 8 juni 2021 - 5 Minuten om te lezen

De nieuwe vergelijkingssite benchmarkpovo.nl is voor iedereen toegankelijk en toont laagdrempelig hoe een schoolbestuur ervoor staat op veel verschillende terreinen. Naast inzicht in de eigen cijfers is de site ook handig om de eigen organisatie te vergelijken met andere besturen. De site bevat cijfers over de financiële reserves, gegevens over de samenstelling van het personeelsbestand, de verhouding tussen tijdelijke en vaste contracten, maar ook het gemiddeld aantal verzuimdagen of de energieprestatie van de schoolgebouwen.

“Betrouwbare data”, zegt stafmedewerker bekostiging en financieel toezicht Paul Hellings van de Algemene Onderwijsbond AOb. Omdat de gegevens bovendien in cirkeldiagrammen en grafieken zijn weergegeven, zie je in één oogopslag hoe het ervoor staat. Die laagdrempeligheid en toegankelijkheid van cijfers vindt Hellings belangrijk. “Het draagt bij aan de gewenste transparantie. Bovendien: verantwoording afleggen hoort bij besturen. Dit instrument past daar goed bij. Dit is echt tien stappen voorwaarts wat mij betreft.”

Zoektocht

De data en gegevens die nu in deze benchmark staan, waren allemaal al beschikbaar, zegt Hellings. Ze komen bij het CBS en bij DUO (het ministerie dus) vandaan. Ook op sites als vensters.nl en scholenopdekaart.nl was al veel informatie te vinden. “Maar voor mensen die niet dagelijks met cijfers werken, was het een hele zoektocht in het verleden. Nu staat alles bij elkaar en iedereen kan het snappen. Door de presentatie in grafieken en diagrammen en per thema, zie je meteen of je positief of negatief afwijkt van het gemiddelde, van het advies van het ministerie en van wat je sectorbestuur wenselijk vindt.”

Thema’s als huisvesting, financiële continuïteit en personeel zijn natuurlijk belangrijke gespreksonderwerpen voor de medezeggenschap: “Dit is een ideaal instrument om snel kennis te nemen van gegevens die ertoe doen. Je bent niet afhankelijk van derden, je hoeft niet zelf in de jaarrekening te gaan zoeken. Het kost weinig tijd en de kwaliteit van het gesprek met het bestuur kan er flink door toenemen. Ook ouders kunnen eenvoudig bij alle gegevens.”

Relevante vragen

De eigen situatie vergelijken met die van andere schoolbesturen is makkelijker dan ooit, zegt Hellings. “Waarom doet het bestuur 100 meter verderop het financieel een stuk beter? Waarom geven jullie in vergelijking veel meer uit aan huisvesting? Hoe zit het met de verdeling vaste en tijdelijke contracten? Hoeveel oppervlakte hebben jullie beschikbaar per leerling en hoe verhoudt zich dat tot de situatie bij andere schoolbesturen? Deze gegevens maken het een stuk makkelijker om relevante en verhelderende vragen te stellen aan je bestuurder.”

Omdat het gegevens op bestuursniveau betreft, zijn ze misschien allereerst informatief voor de gmr. Toch kan ook de mr hiermee aan de slag, adviseert Hellings. “Je kunt nu bijvoorbeeld het ziekteverzuim bestuursbreed vergelijken met de gegevens van je eigen school. Een verzuim van 12 procent in het jaarverslag zegt misschien niet zoveel; is dat hoog of laag? Maar als je bij andere besturen ziet dat het zelden boven de 7 procent uitkomt, dan ligt het voor de hand om naar een toelichting te vragen.”

Leren van verschillen

Het bestuur hoeft niet op kritische vragen uit de medezeggenschap te wachten. De site biedt bij elk onderwerp ruimte voor een toelichting op de cijfers, maar in deze fase gebruiken besturen die mogelijkheid nog niet. Hellings: “Ik hoop dat bestuurders dat wel gaan doen. Zeker als je cijfers afwijken, kun je als bestuur aan je stakeholders, zoals ouders en medewerkers, toelichten waarom dat zo is. Stel dat er een relatief hoog percentage tijdelijk personeel is, dat kan bijvoorbeeld zijn omdat er sterke krimp aan zit te komen. Maar het kan ook zijn dat er gewoon geen goed personeelsbeleid is. Dat wil je als medezeggenschapper natuurlijk weten.”

De benchmark is gemaakt op verzoek van de werkgeversorganisaties PO-raad en VO-raad. “De volgende stap is natuurlijk benchlearning: hoe kun je van elkaar leren als je verschillen hebt geconstateerd.” Voor de werkgeversorganisaties is het op deze manier ook eenvoudiger om de informatie per sector goed te beschouwen. Naast de adviezen en normen van het ministerie over de hoogte van reserves staan daarom ook de ‘signaleringswaarden’ die volgens de PO-raad zouden moeten gelden. “Zo’n macrobeeld is natuurlijk ook belangrijk voor ons als vakbond.”

Overhead

De benchmark wordt nog uitgebreid, zegt Hellings. “Er komen ook gegevens over de overhead in. Dat vinden wij als AOb een belangrijk onderwerp: het geld moet zoveel mogelijk naar de school en de leerlingen. Iedereen roept nu erg makkelijk: ‘er gaat bij ons teveel naar overhead’, maar is dat wel zo en hoe verhoudt zicht dat tot de uitgaven bij andere besturen?”

Een gelijke definitie is belangrijk, zegt Hellings. “Het moet voor iedereen duidelijk zijn wat er onder overhead valt. En uiteindelijk kun je over een aantal jaren dan gaan zien of de overhead toe- of afneemt: het is interessant om trends te ontdekken. De benchmark wordt in de toekomst ook nog uitgebreid met onderwijskwaliteit: ook een belangrijk onderwerp natuurlijk.”
Ontbreekt er nog iets? “Bij het blokje bestuursinformatie staan nu wel de aantallen leerlingen, maar ik zou het waardevol vinden als ook de leerlingenprognoses erin komen. Als je 10 procent leerlingen gaat verliezen de komende jaren, is dat voor veel zaken van belang.”

Tips:

• Stap een: ga naar benchmarkpovo.nl en speel ermee. Zoek je eigen bestuur of school en klik alles aan wat je daarover kunt vinden. Wordt wegwijs op de site. Via de knop dashboard kun je kiezen voor po, vo of combinatiebestuur, vervolgens een thema en de naam van je schoolbestuur invoeren, dat werkt het snelst.
• Stap twee: vergelijk je eigen school of bestuur met andere, concurrenten of samenwerkingspartners. Zie je opvallende verschillen? Zo ja: vraag een toelichting bij je bestuurder.