Op naar de werkdrukdialoog

Wat te doen met de 237 miljoen euro voor vermindering van de werkdruk in het primair onderwijs? Deze keer mag het extra geld niet versmelten met de lumpsum, maar hebben het team en de medezeggenschapsraad direct invloed op de besteding.

Tekst Miro Lucassen - 6 juni 2019 - 3 Minuten om te lezen

Terwijl de acties voor eerlijke beloning doorgaan, kunnen scholen al wel aan de slag om de ergste werkdruk aan te pakken. Het geld was al beloofd, maar onder druk van de protesten heeft minister Arie Slob een deel sneller beschikbaar gesteld dan hij eerst van plan was. Enerzijds is het onderwijs niet tevreden met 237 miljoen, anderzijds hebben de werkgevers en de vakbonden wel het akkoord getekend over de besteding van de € 155,55 per leerling. Om de besteding ervan zichtbaar te houden en te controleren of het geld daadwerkelijk iets betekent voor de werkdruk van het personeel, krijgen zowel het team als de personeelsgeleding van de medezeggenschapsraad een grote rol bij de besteding.

Stap 1 Teamgesprek

Het volledige team houdt gesprekken over de knelpunten die medewerkers ervaren in en buiten de klas. Uit deze 'professionele dialoog' tussen het team en de leidinggevende komen ook oplossingen naar voren, verwachten de besturen en bonden. Hoopvol kijken zij naar de ideeën achter de Wet beroep leraar, die leraren meer zeggenschap geeft over de uitvoering van hun vak en de inrichting van het onderwijs binnen de school.
Het team kiest in deze dialoog verschillende doelen voor de extra werkdrukmiddelen. Elke school kan dit op eigen wijze doen, zolang het maatwerk maar past binnen de algemene regels voor de besteding van onderwijsgeld. Een gezamenlijke handreiking van de bonden en de po-raad beschrijft een aantal mogelijkheden, maar er is ruimte voor andere creatieve oplossingen. Diverse eerder ontwikkelde hulpmiddelen zoals het Werkdrukspel en de Koerskaart mikken ook op eigen ideeën van de teamleden.
In het teamgesprek kan nog een onderwerp ter tafel komen: de administratieve regeldruk. Die kan omlaag door er zelf over te beslissen, denkt het ministerie. In een handreiking 'Ruimte in regels', gepubliceerd in het najaar van 2017, staan voorbeelden ter inspiratie.

Stap 2 Bestedingsplan

Met de resultaten van het teamgesprek maakt de schoolleiding een bestedingsplan voor de extra werkdrukmiddelen. Ook het bestuur kan die taak op zich nemen, als er maar maatwerk per school wordt toegepast. Bestedingsplan klaar? Dan gaat het naar de personeelsgeleding in de mr, die instemmingsrecht heeft. De pmr-leden waren betrokken bij de teamgesprekken, dus zij weten wat hun collega's belangrijk vinden. Er is dus geen directe controle door het ministerie, de medezeggenschap is leidend. Dat geldt ook bij het veranderen van administratieve regels: de speelruimte is beschreven, daarbinnen gelden de gebruikelijke medezeggenschapsprocedures.

Stap 3 Uitvoering

Bestedingsplan geaccepteerd door de pmr, geld binnen, dan kan na de zomer de werkdruk omlaag volgens de door het team aangedragen ideeën. De pmr-leden kunnen tussentijds de vinger aan de pols houden: gebeurt er inderdaad wat de bedoeling was en leidt dat werkelijk tot minder werkdruk?

Stap 4 Evaluatie

Na afloop van het schooljaar ontvangt de pmr informatie over de besteding van de extra middelen. Mocht er nog geld over zijn, dan maken de overlegpartner en de personeelsgeleding afspraken over de bestemming daarvan. Op bestuursniveau moet de school de uitvoering van het werkdrukakkoord ook verantwoorden. Dat gaat vooral over het proces: hoe hebben de teams hun keuzes gemaakt, op welke wijze is dat door de organisatie uitgevoerd en waar is het budget in grote lijnen aan besteed. Deze verantwoording in het jaarverslag gaat naar de gmr ter informatie.

Op het moment van verantwoording is de hele werkdrukdialoog alweer van voren af aan begonnen, want de werkdrukgelden van het ministerie nemen elk schooljaar toe totdat in 2021 het totale budget 430 miljoen euro is. Er valt elk jaar dus meer geld te besteden in de strijd tegen de werkdruk en dat maakt elke keer nieuwe maatregelen mogelijk.
Mr-leden hebben zo twee momenten om erop toe te zien dat het budget van het werkdrukakkoord daadwerkelijk zo wordt ingezet dat de werkdruk echt omlaag gaat: eenmaal als lid van het team en de tweede keer bij de bespreking in de pmr.