‘Niet afwachten, maar actief brengen en halen’
Aysegül Aslan is trainer op de afdeling scholing van de Algemene Onderwijsbond. Zij vergelijkt de samenwerking tussen bestuurder en medezeggenschapsraad vaak met het dansen van een tango: “Een stapje naar voren en een stapje terug, met je tenen de dansvloer aftasten.”
De tekst in de Wet medezeggenschap op scholen omschrijft het proces van overleg tussen bevoegd gezag en medezeggenschappers ‘heel romantisch’, vindt Aysegül Aslan. “Je bent in de mr gelijkwaardig aan je samenwerkingspartner, stelt de wet. Maar natuurlijk is er in de praktijk sprake van een zekere spanning. De zeggenschap ligt bij de bestuurder: die beschikt vaak over meer kennis en kunde en meer tijd. De medezeggenschapsraad bestaat weliswaar uit meerdere mensen, maar die vertegenwoordigen verschillende geledingen en soms hebben ouders, en in het vo ook leerlingen, andere belangen.”
Hoe zorg je dat die partijen, zowel binnen de mr als met het bevoegd gezag, toch dicht bij elkaar komen en constructief met elkaar kunnen overleggen? Daar houdt Aslan zich al jaren met veel plezier mee bezig. Ze geeft haar gesprekspartners altijd huiswerk mee, zegt ze. “Ik vind dat iedereen de 20 gedragsankers van het advies goede medezeggenschap in het onderwijs moet onderschrijven.”
Is er een match?
Die twintig punten markeren ieders rol, stellen de spelregels duidelijk vast en garanderen een respectvolle omgang met elkaar, stelt Aslan. Zij vindt een ambitiegesprek waardevol op de route naar een goede samenwerking tussen bevoegd gezag en mr, zegt ze. “Met de mr check ik de gedragsankers: wat gaat goed, wat heeft aandacht nodig. In de tweede helft van een training schuift de bestuurder aan. Dan kijken we samen: is er een match, waar moeten we aan werken? Ik wil constructief sleutelen aan de onderlinge relatie en aan de manier waarop ze samen overleg voeren. Dan kun je van elkaar leren, elkaar empoweren. Maar dan moet je wel aan de bak. Niet afwachten, maar brengen en halen, een goede sparringpartner zijn. Want mijn motto is: it takes two, to tango.”
Ze vindt het medezeggenschapswerk een zware taak voor personeelsleden, zegt ze. “Waar wil je je in de schaarse tijd die je ervoor beschikbaar hebt, mee bezig houden? Dan is het belangrijk dat alles op orde is: de missie en visie en dat je de faciliteiten gebruikt waar je recht op hebt: zorg voor de eigen professionalisering. Een gemiddeld mr-lid kijkt toch eerst even de kat uit de boom en voor je grip op de zaak hebt, ben je anderhalf jaar verder en na nog eens anderhalf jaar is je zittingsperiode alweer voorbij. Dus weet wat je prioriteiten zijn, huur deskundigen in als het nodig is, je kunt niet alles zelf doen als mr.”
Wees geen stempelmachine
Aslan ziet bij haar trainingen vaak dat de agenda van het bevoegd gezag leidend is. “Een bestuurder heeft de medezeggenschapsraad natuurlijk nodig om het beleid definitief te krijgen. Dan spring je als mr op een rijdende trein en word je een soort stempelmachine voor advies en instemming. Je kunt als mr ook denken: waar willen wij echt over gaan, wat vinden wij belangrijk? Dan heb je een meer proactieve houding.”
Op een mr-heidag, die zij ook vaak begeleidt, is er tijd om daarbij stil te staan zonder de druk van de agenda: “Dan krijg je scherp welke competenties er in huis zijn, kun je de vijf ‘W’s’ bespreken: wie, wat, waar, wanneer en waarom. Op zo’n dag werken we aan onderling vertrouwen, daar draait het om bij goede samenwerking.” Want als je elkaar vertrouwt, kun je al in een vroeg stadium overleggen, zegt Aslan. “Ik noem het vooroverleg, de wandelgangen, de gouden fase van besluitvorming volgens het BOB-model, die bestaat uit de Beeldvorming, Oordeelvorming en Besluitvorming. Bij een ‘lange Bob’ is er goed vooroverleg. Als je als mr steeds met een ‘korte Bob’ te maken hebt, gaat er iets niet goed.”
Nog een tip: “Trap af en toe eens op de rem. Evalueren is ook noodzakelijk. Wat gaat er goed, wat kan er beter. Daarover nadenken en praten is goud waard.”
Lees de 20 gedragsankers goede medezeggenschap
Meer trainingen online
Het scholingsaanbod van de AOb voor medezeggenschappers is uitgebreid met een serie extra online trainingen. Zowel voor primair als voor voortgezet onderwijs is er een reeks van drie online bijeenkomsten. Deelnemers die in een keer de hele reeks afnemen beginnen met de basismodule, gaan dan verder naar professional en komen uit op expert. Passen niet alle cursusdata in de agenda, dan is het ook mogelijk op losse onderdelen in te schrijven. De online trainingen worden ’s avonds gegeven vanaf 20.00 uur.
