Leg die bouwpuzzel mee
Er staan ongeveer 10.000 schoolgebouwen in Nederland en daar wordt heel wat aan verbouwd of compleet vernieuwd. Heeft de medezeggenschapsraad daar invloed op? Welke rol kun je als mr spelen? Een nieuwe informatiefolder geeft antwoorden.
Nieuwbouw kost veel tijd, er zijn veel verschillende partijen bij betrokken en het is een complex proces. Voion, het arbeidsmarkt en opleidingsfonds voortgezet onderwijs waarin zowel werkgevers als werknemers zijn vertegenwoordigd, maakt het niet mooier dan het is. Wie met nieuwbouw te maken krijgt kan z'n borst nat maken, blijkt uit de recent verschenen brochure over het onderwerp. Het draait tijdens zo'n proces uiteindelijk om een goed schoolgebouw, maar in de weg ernaar toe spelen subsidies, bouwvoorschriften, bestemmingsplannen, bezwaren en budgetten de hoofdrol. Houdt het uiteindelijke doel goed voor ogen, is het advies: "Het realiseren van een geschikte leeromgeving. De huisvesting moet voorwaarden creëren voor een goed en toekomstbestendig onderwijsconcept." Personeel en leerlingen zijn de voornaamste gebruikers/bewoners van een nieuw of vernieuwd schoolgebouw. "Betrokkenheid en invloed van de mr als vertegenwoordiger van personeel en leerlingen in het bouwproces is dan ook essentieel." Een bouwproces is vergelijkbaar met een behoorlijk ingewikkelde puzzel, aldus Voion. "Binnen een bepaald budget moeten zoveel mogelijk wensen en behoeften van verschillende partijen worden gerealiseerd."
Ervaringsdeskundigen
Docenten en leerlingen en ouders zijn de ervaringsdeskundigen bij het gebruik van een school. Want wie weet er nu precies wat er mis is met de fietsenstallingen? De leerlingen. Wie realiseert zich dat een zandtafel direct na de entree niet erg praktisch is? De leerkrachten. Wie merkt onmiddellijk dat de verkeerssituatie voor de school onveilig is? De ouders. Wie heeft er last van als de klimaatbeheersing niet goed werkt? De mensen die de hele dag in een lokaal zijn, leerkrachten en leerlingen dus. Zorg dat je als mr goed op de hoogte bent van de beslissingen die in verschillende fases moeten worden genomen, zodat je op het juiste moment mee kunt praten. En dan niet alleen over de kleur gordijnen in de lerarenkamer natuurlijk.
Als lid van de mr moet je vooral op de welzijnskant voor personeel en leerlingen letten, is de ervaring van een personeelslid dat in zijn mr met een jarenlang durend nieuwbouwproces te maken kreeg. Hij vertelde er in 2012 over in dit magazine. "Iedereen verliest zich in bouwkwesties en stenen en vergunningen (...). Nieuwbouw is erg intensief, je wordt erdoor opgeslurpt. Het gaat om veel geld en processen, daarover beslissen hoort voor niemand tot de standaard competenties, ook voor de directie niet."
Betrokken advies
Wat zegt de wet? De Wms geeft de mr adviesbevoegdheid bij beslissingen van het schoolbestuur over nieuwbouw of een belangrijke verbouwing van de school (artikel 11, sub n.) Advies: maak afspraken met het bevoegd gezag over de manier waarop medewerkers en mr betrokken worden bij het bouwproces en zorg voor betrokkenheid in een vroeg stadium: dan kun je nog het meeste invloed uitoefenen. Hoe later in het proces, hoe meer zaken al onomkeerbaar zijn. Houd in de planning van het project rekening met het overleg met de mr en de communicatie met andere geledingen binnen en buiten de school. Hoe zit het met de rolverdeling tussen de gemeente en het schoolbestuur? De gemeente heeft de wettelijke opdracht om te zorgen voor voldoende en adequate huisvesting van scholen. Maar wie is de bouwheer, de gemeente of het bevoegd gezag van de school? Hoe zit het precies met de financiering van nieuwbouw? Wie wordt na oplevering eigenaar van het gebouw (en beslist dus later over verhuur van een gymzaal)?
Inventaris
Bij een nieuw schoolgebouw hoort vaak ook een nieuwe inventaris. Is daar rekening mee gehouden in het budget? Veel van die zaken staan vast, hoe het wettelijk precies zit kan elke mr nu in deze folder lezen. Welke fases zijn er bijvoorbeeld in een bouwproces, en wat wordt er in elke fase precies besloten? Belangrijk om te weten als mr. Als personeel wil je waarschijnlijk weten welke keuzes er voor de inventaris worden gemaakt: aan welk meubilair moet jij straks je werk doen, hoe wordt dat in de ruimtes geplaatst? Die keuzes worden vaak pas in een laat stadium gemaakt, maar de opdrachtgever doet er natuurlijk goed aan om al helemaal in het begin van het proces met de architect af te spreken dat hij daarover tegen die tijd in overleg treedt met het personeel.
Zorg dat je erbij bent, klinkt in het advies van Voion door. Praat mee, denk mee, beslis mee als mr. Het gaat om het uiteindelijke resultaat en waarschijnlijk wordt dat het best als het personeel tijdens het hele proces goed op de hoogte is en mee kan praten, dus bijvoorbeeld vertegenwoordigd is in de projectorganisatie.
De handreiking is gratis te downloaden via www. voion.nl/
In de bouwcommissie
Eind dit jaar verhuist Scholencombinatie Delfland naar nieuwbouw, in de spoorzone van Delft. Gedurende het jarenlange bouwproces is er binnen en buiten de mr veel gepraat over de nieuwbouw en de voortgang. Op uitnodiging van de mr gaf het bevoegd gezag altijd ruimhartig toelichting op de stand van zaken, zegt Theo de Kruijk, lid van de personeelsgeleding. "We konden altijd vragen stellen en dan kwam er een toelichting. Er werd ook buiten de mr, veel gecommuniceerd met het personeel. Maar achteraf denk ik toch: we hadden als mr beter in een soort bouwcommissie kunnen zitten. Dat één lid van de mr permanent de vinger aan de pols kan houden, gedurende het hele proces. Vanaf de keuze voor een onderwijsconcept tot en met de inrichting. Als je deel uitmaakt van zo'n commissie heb je meer grip op alles en kun je continu feedback geven."
