AOb-jurist Jim van Emden zoekt steeds naar elegante oplossingen
Jim van Emden is jurist en beleidsadviseur bij de Algemene Onderwijsbond. Het juridisch ondersteunen van onderwijspersoneel is mooi en inhoudelijk werk, zegt hij. “Arbeidsconflicten gaan om geld, rechtvaardigheid en identiteit.”
Hij komt uit een onderwijsfamilie en dacht lang dat hij zelf ook voor de klas terecht zou komen. Maar nadat hij op de middelbare school een dag had meegelopen met een rechter, koos hij voor rechten aan de Universiteit Utrecht. “Nu ik bij de AOb terecht ben gekomen valt alles voor mij op z’n plek. Ik heb een andere rol, maar werk wel voor en met het onderwijs.”
Op de beleidsafdeling werkt hij vooral voor het collectief, vaak in samenwerking met de FNV. “Ik lever input: waar gaat het om voor onze leden in het onderwijs, waar moet aandacht voor zijn in wetgeving en de cao.” Daarvoor is het belangrijk om goed te weten wat er bij de leden leeft, vindt Van Emden. “Ik ben echt op zoek naar input. Als AOb willen we ook graag meer ledenbetrokkenheid en organiseren we steeds vaker sessies met groepen leden. We zijn een vakbond, maar ook een beroepsvereniging.”
Long covid
Om welke thema’s het dan gaat? “Hoe zit het met het recht op onbereikbaarheid bijvoorbeeld. En, een heel actueel onderwerp: waar lopen leden met long covid tegenaan? Wat kunnen we voor hen als vakbond betekenen? Die ervaringen uit de praktijk vinden we erg belangrijk.”
Wat dat laatste onderwerp betreft: nadat de AOb een meldpunt was begonnen, kwamen er binnen een week bijna duizend reacties binnen. “Het is een enorm probleem. Mensen met long covid krijgen te maken met veel extra medische kosten voor bijvoorbeeld fysiotherapie en ergotherapie. Na een jaar daalt het inkomen vaak met 30 procent terwijl de kosten oplopen. Als ze geen goede aanvullende arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben, kunnen ze in de WIA zelfs een inkomensterugval krijgen van 70 procent. Minder inkomsten en meer uitgaven dus.”
Onveilig werk
De AOb pleitte daarom samen met de FNV (Zorg en Welzijn) voor een longcovidfonds. Jim van Emden: “Veel mensen in het onderwijs die ziek zijn geworden, naar schatting zo’n 60 procent, heeft covid tijdens het werk opgelopen. Zij moesten doorwerken, maar het bleek niet veilig. Zo’n fonds is erg belangrijk en kan een elegante oplossing zijn. Anders moet je een misschien een aansprakelijkheidsprocedure tegen je werkgever aanspannen. Dat duurt erg lang en is emotioneel enorm belastend.”
De ervaringen en onzekerheid rondom corona maken het noodzakelijk dat het ministerie en de onderwijswerkgevers met korte- en langetermijnplannen komen, vindt Jim van Emden. “Als AOb zeggen we: het was aantoonbaar niet veilig om te werken. Dat moet vanaf nu dus anders en beter. Onderdeel daarvan is dat OCW de regie neemt om de aanvullende arbeidsongeschiktheidsregeling te regelen op wetgevingsniveau, dus een niveau hoger dan de cao’s.”
Scholing is kracht
Als middelbare scholier zat Jim van Emden zowel in de mr als in de gmr. Hoe kijkt hij daarop terug? “Ik vond het heel erg leuk. Ik weet daardoor bij het vo goed hoe de hazen lopen. Als ik er nu aan terugdenk vind ik wel: we hadden veel meer aan scholing moeten doen. Ook docenten en ouders waren soms niet kritisch genoeg, dat zie ik nu wel.”
Goede scholing wordt steeds belangrijker voor medezeggenschap, vindt Van Emden. “Er ligt steeds meer op het bordje van de mr en je krijgt er te weinig uren voor als personeelsgeleding.
Dat is jammer, want met een goede mr en goede tegenkracht krijg je betere besluiten.
Zit er bovenop
Wat zijn volgens deze beleidsadviseur de thema’s waar een mr bovenop moet zitten?
- Vraag in verband met long covid aan je bestuurder of er een automatische aanvullende verzekering (IPAP) is afgesloten voor al het personeel. Of doe als mr een initiatiefvoorstel. We willen dat een aanvullende verzekering centraal wordt geregeld. Driekwart van het onderwijspersoneel blijkt niet te weten hoe ze precies verzekerd zijn of waar ze recht op hebben. Wij krijgen altijd veel vragen over zaken als ouderschapsverlof, ziekte en reïntegratie.
- Zoek uit hoe jouw werkgever omgaat met flexcontracten. Wat zijn de percentages? Wat is het beleid? Kijk op benchmarkpovo.nl. Daar staan op een laagdrempelige manier de percentages flexibele arbeidscontracten. Vergelijk jouw situatie met die van andere besturen: dan kun je onderbouwd de discussie met het bestuur/de directie aangaan.
- Kijk goed naar het taakbeleid. Daar krijgen wij veel vragen over, en de onrust is bijna altijd terecht. De werkdruk is echt groot in het onderwijs en op papier staan vaak andere afspraken dan hoe het in de praktijk uitpakt.
